इजरायल गाजा युद्ध: हमासको कुन निर्णयले बेन्जामिन नेतान्याहुको समस्या बढ्यो?

हमासको युद्धविरामको घोषणाले अधिकांश विश्लेषकहरूलाई आश्चर्यचकित बनाएको छ। यससँगै आगामी हप्ताहरूमा के हुन सक्छ भन्ने इजरायलको आशा पनि समाप्त भएको छ।

अमेरिकाले ‘असाधारण उदार’ भन्दै गरेको युद्धविराम प्रस्तावलाई हमासले स्वीकार नगर्ने इजरायलको सोच अहिले सम्म थियो। बिहानको पहिलो किरण उठ्ने बित्तिकै, इजरायलले प्यालेस्टाइनीहरूलाई रफाहको पूर्वी क्षेत्र छोड्न चेतावनी दियो जुन छिट्टै सुरु हुने सैन्य कारबाही थियो।

यद्यपि, अमेरिकीहरूले रफाहमा कुनै पनि भूमिगत अपरेशनको विरोध गरेका छन् जसले नागरिकहरूको जीवनलाई जोखिममा पार्न सक्छ। इजरायलका रक्षामन्त्री योभ गालान्टले आफ्ना अमेरिकी समकक्षीलाई स्पष्टीकरण दिँदै भने कि हमासले अस्थायी युद्धविराम र बन्धकहरूको रिहाइका लागि गरिएका प्रत्येक प्रस्तावलाई अस्वीकार गरेकोले आफूसँग कुनै विकल्प नभएको बताए।

तर अमेरिका, इजिप्ट र कतारको तर्फबाट मध्यस्थता गर्ने वार्ताकारहरूले युद्धविरामको लागि जिद्दी गरिरहे। अमेरिकी गुप्तचर एजेन्सी सीआईए प्रमुख विलियम बर्न्सले दिनको अधिकांश समय दोहामा कतारी प्रधानमन्त्रीसँग भेटघाटमा बिताए। हमासको राजनीतिक नेतृत्वले आफ्नो कार्यालय दोहामा नै चलाउँछ। हमासले युद्धविराम प्रस्ताव स्वीकार गर्ने घोषणा गर्‍यो। प्यालेस्टिनी स्रोतहरूले पनि हमास दीर्घकालीन युद्धविरामका लागि तयार हुन सक्ने संकेत गरेका छन्।

प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुले घोषणाको पहिलो सार्वजनिक प्रतिक्रियामा हमास "इजरायलका मागहरू पूरा गर्न अझै पछाडि रहेको" बताएका छन्। यद्यपि इजरायलले हमासको घोषणाबारे छलफल गर्न प्रतिनिधिमण्डल पठाएको छ। प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहु राजनीतिक संकटमा फसेका छन् । उनको गठबन्धन सरकार यहूदी राष्ट्रवादीहरूको समर्थनमा निर्भर छ।

यहूदी राष्ट्रवादीहरूले इजरायलले रफाहमा पूर्ण नियन्त्रण लिन माग गर्छन् र यदि त्यसो भएन भने नेतान्याहू सरकारलाई पतन गर्न सकिन्छ। अब युद्धविरामको घोषणाको अर्थ रफाहमा कुनै आक्रमण नहुने हो । यो सबै भइरहेको बेला, लगभग एकै समयमा इजरायली बन्धकहरूको परिवार र समर्थकहरूले मुख्य सडकहरू अवरुद्ध गर्दै विरोध प्रदर्शन गरिरहेका छन्। उनीहरुको माग इजरायलले बन्धकहरुलाई स्वदेश फिर्ता गर्नको लागि यो सम्झौता स्वीकार गर्नुपर्छ ।

अमेरिकीहरू पनि सम्झौता चाहन्छन्। इजरायली सेनाले ठूलो संख्यामा प्यालेस्टिनी नागरिकको हत्या गरेको छ । यस्तो अवस्थामा राष्ट्रपति जो बाइडेनको इजरायलप्रतिको समर्थनले उनलाई चुनावी वर्षमा घरेलु मोर्चामा राजनीतिक रूपमा महँगो परेको छ। हमासको यो निर्णयका कारण प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुमाथि राजनीतिक दबाब बढेको छ ।

यदि राष्ट्रपति बिडेनले उनलाई युद्धविराम सम्झौता स्वीकार गर्न दबाब दिनुहुन्छ भने, बिन्यामिन नेतान्याहुले आफ्नो सरकार र अमेरिकी राष्ट्रपतिलाई समर्थन गर्ने मध्ये एक छनौट गर्नुपर्नेछ। अक्टोबर ७ मा हमासको हमलापछि अमेरिकी राष्ट्रपतिले इजरायललाई महत्वपूर्ण समर्थन गरेका थिए ।

यस्तो अवस्थामा युद्धविरामको अर्थ इजरायलले 'पूर्ण विजय' हासिल गर्न सकेको छैन भनेर पनि व्याख्या गरिनेछ। प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुले इजरायललाई यो 'पूर्ण विजय' दिने वाचा गर्दै आएका छन्। इजरायल र हमासबीच अझै धेरै चरणको वार्ता बाँकी छ र भविष्यमा दुवै पक्षले कठिन निर्णय लिनुपर्ने हुनसक्छ।