ठूलो जित भए पनि राहुल गान्धी किन अन्योलमा ?

लोकसभा चुनावपछि पहिलो पटक राहुल गान्धी बुधबार केरला पुगेका थिए ।

राहुलले भने कि उनी वायनाड र रायबरेली मध्ये कसलाई छनौट गर्ने भन्ने अन्योलमा छन्। मलाप्पुरममा आफ्नो र्‍यालीमा उनले जनतालाई भने, "मलाई दुविधा छ कि म वायनाडबाट सांसद बन्ने कि रायबरेलीबाट?"

राहुल गान्धीले यो पनि भने कि परिणामहरूले देशमा घृणा र घमण्डलाई प्रेम र एकताले पराजित गरेको छ। राहुलले भने, "राम्रो कुरा यो हो कि उनीहरू (मोदी र अमित शाह) मा आधारभूत गलतफहमी थियो। उनले आफू सत्तामा भएकाले ईडी, सीबीआई र आयकर अधिकारीहरूलाई के गर्ने भनेर बताउन सक्छिन् भन्ने महसुस गरे। केरलाका जनता, उत्तर प्रदेश र सबै राज्यका जनताले भाजपाले उनीहरूलाई के गर्ने भनेर बताउन सक्दैन भन्ने देखाएको छ। जनताले संविधान हाम्रो रोजाइ हो, यसमा छेडछाड नगरौं भन्ने सन्देश पनि दिएका छन् ।

राहुल रायबरेलीबाट करिब चार लाख मतको अन्तरले र वायनाडबाट तीन लाख ६० हजार मतान्तरले विजयी भएका छन् । तर यो जितले राहुल गान्धीलाई अन्योलमा पारेको छ । राहुल गान्धीले आफ्नो दुविधा व्यक्त गरेको यो पहिलो पटक होइन, तर जुन ४ मा लोकसभा चुनावको नतिजा आयो र साँझ राहुल गान्धीले कांग्रेसको हलमा चुनावी नतिजापछि पहिलो पत्रकार सम्मेलन गरेका थिए । 24 अकबर रोड, दिल्लीमा कार्यालय, त्यसैले त्यहाँ पनि उहाँलाई एउटै प्रश्न सोधियो - आखिर, राहुल गान्धी संसदमा कहाँ प्रवेश गर्नेछन्?

त्यस दिन राहुल गान्धीको जवाफ पनि थियो, ‘यो कठिन चुनाव हो तर यसको जवाफ आउने दिनमा थाहा हुनेछ । यो प्रश्नको उत्तर जुन २२ मा पक्कै मिल्नेछ किनकी यही दिनबाट १८ औं लोकसभाको पहिलो सत्र सुरु हुँदैछ र यो सांसदहरुको सपथसँगै सुरु हुनेछ । तर राहुल गान्धीलाई यो निर्णय गर्न गाह्रो हुनेछ। एकातिर, केरलाको वायनाड सिट छ, जसले उनलाई आफ्नै गढ अमेठीमा हारेपछि संसदमा पठाएको थियो। त्यसपछि दोस्रो रायबरेली हो, जुन उनको परिवारको परम्परागत सिट हो जहाँबाट गान्धी परिवार विगत तीन पुस्तादेखि चुनाव लड्दै आएको छ।

उनका हजुरबुवा फिरोज गान्धी, इन्दिरा गान्धी र सोनिया गान्धी तीनै जना रायबरेलीबाट निर्वाचित भएपछि संसदमा जाँदै थिए। यसपटक राहुल गान्धी पहिलो पटक रायबरेली सिटबाट उम्मेदवार बन्दा उनकी आमा तथा कांग्रेसकी वरिष्ठ नेतृ सोनिया गान्धीले निकै भावुक अपील गरेकी थिइन् । सोनिया गान्धीले भनेकी थिइन्– म मेरो छोरालाई रायबरेलीमा सुम्पदैछु ।

यी कुराहरू पनि राहुल गान्धीको पक्षमा गए र उनले रायबरेली सिटमा ३ लाख ९० हजार मतले विजयी भए । त्यस्तै वायनाड सिटमा उनको जितको अन्तर ३ लाख ६४ हजार थियो । प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले वाराणसीबाट दुवै सिटबाट राहुल गान्धीले जितेको मतान्तरले जित्न सकेनन्। यस्तो अवस्थामा उनले दुवै सिटमा ठूलो जनादेश पाएका छन् ।

कांग्रेसको राजनीतिमा नजिकबाट नजर राख्ने वरिष्ठ पत्रकार र लेखक रशिद किदवई विश्वास गर्छन् कि यसमा यदि-तर जस्तो मुद्दा छैन, राहुल गान्धीले रायबरेलीलाई मात्र रोज्नेछन् र यो राजनीतिक रूपमा सही निर्णय हुनेछ।

उनी भन्छन्, “सोनिया गान्धीले जसरी भावनात्मक अपील गरेका थिए र राहुल गान्धीले आफ्नो सिट परिवर्तन गर्ने तरिकाले यो स्पष्ट भयो कि यदि सिटको चुनावको कुरा आयो भने, उनले रायबरेलीलाई मात्र रोज्नेछन्। साथमा यो पनि बुझ्नु जरुरी छ कि रायबरेली गान्धी परिवारको सिट हो र यदि उनीहरुले यो सिट छोडे भने उनीहरुको गढ गुमाउने अवस्था हुनेछ । "यूपीमा भारत ब्लकको समर्थनलाई हेर्दा, मलाई लाग्दैन कि राहुल गान्धीको दिमागमा कुनै दोस्रो विचार छ।"

उनी विश्वास गर्छन् कि कांग्रेससँग नेताहरू छन् जसलाई उनीहरूले वायनाड सीटबाट चुनाव लड्न सक्छन्। राशिद किदवई भन्छन्, "कंग्रेसमा नै एउटा क्याम्प छ जसले प्रियंका गान्धीलाई वायनाडबाट चुनाव लड्न सुझाव दिइरहेको छ, यसो गर्दा वायनाडका जनतामा यो सन्देश जान्छ कि उनी कांग्रेसका लागि महत्त्वपूर्ण छन्, तर मलाई लाग्छ। यदि त्यसो भएन र त्यहाँबाट अन्य स्थानीय कांग्रेस नेता चुनाव लडे भने त्यो पनि सहि हो । "त्यो नेताले भाषिक स्तरमा वायनाडका जनतासँग राम्रो संवाद गर्न सक्थे।"

किदवई विश्वास गर्छन् कि राहुल गान्धीले विपक्षी नेताको पद ग्रहण गर्छन् कि गर्दैनन् त्यो हेर्न अझ रोचक हुनेछ। हालै कांग्रेस अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खर्गेले राहुल गान्धीलाई संसदमा विपक्षी दलको नेताको जिम्मेवारी दिने प्रस्ताव गरेका थिए । प्रस्ताव दिने क्रममा उनले राहुल गान्धीले यो पद नलिने हो भने गान्धीविरुद्ध ‘अनुशासनात्मक कारबाही’ गर्ने पनि हास्यव्यङ्ग्य गरेका थिए ।

यद्यपि अहिलेसम्म राहुल गान्धीले यस प्रस्तावमा कुनै जवाफ दिएका छैनन्, तर संसदको अधिवेशनले यो प्रश्नमा पनि पर्दा उठाउनेछ। किदवई भन्छन्, ‘विपक्षी नेता छायाँ प्रधानमन्त्री हुन् । उनले सम्पूर्ण प्रतिपक्षको नेतृत्व मात्र गर्दैनन्, धेरै महत्त्वपूर्ण नियुक्तिहरूमा प्रधानमन्त्रीसँगै बस्छन्। हामीले पीएम मोदी र राहुल गान्धीको बीचमा जुन किसिमको चुनावी अभियान देख्यौं, दुवैले एकअर्काविरुद्ध तीखो बयान दिनेमा कुनै शंका छैन। यस्तो अवस्थामा राहुल गान्धीका लागि प्रधानमन्त्रीसँग बसेर निर्णय लिनु र काम गर्ने सम्बन्ध स्थापित गर्नु चुनौतीपूर्ण हुनेछ, तर यदि उनी आफूलाई परिपक्व नेताका रूपमा अझ बलियो बनाउन चाहन्छन् भने उनले यो गर्नुपर्छ ।

किदवई पनि विश्वास गर्छन् कि राहुल गान्धीले कुनै पनि परिस्थितिमा विपक्षी नेताको पद लिन इन्कार गर्नु हुँदैन किनभने यसले उनको नेतृत्व छविलाई ध्वस्त पार्न सक्छ।