महाराष्ट्रमा विधानसभा चुनावको मिति घोषणा

महाराष्ट्रमा विधानसभा चुनाव नोभेम्बर 20 मा एकै चरणमा र मतगणना नोभेम्बर 23 मा हुनेछ। पछिल्ला केही वर्षहरूमा राजनीतिक उथलपुथलका कारण महाराष्ट्रको राजनीति अझ रोचक बनेको छ।

यस वर्ष सम्पन्न भएको लोकसभा चुनावलाई एक प्रकारले राज्यमा राजनीतिक गठबन्धनको लिटमस टेस्ट मानिएको थियो।  महा विकास अघडीले लोकसभा चुनावमा राम्रो प्रदर्शन गरेको थियो। उद्धव ठाकरेको नेतृत्वमा रहेको शिवसेना, काङ्ग्रेस र शरद पवारको नेतृत्वमा रहेको एनसीपीको महा विकास अघाडीले 30-30 सिट जितेको छ भने भाजपा, एकनाथ सिन्देको नेतृत्वमा रहेको शिवसेना र अजित पवारको नेतृत्वमा रहेको एनसीपीको महायुतिले 17 सिट जितेको छ। अर्थात् जनताले महा विकास अघडीप्रति आफ्नो झुकाव देखाए।

तर, हरियाणामा काङ्ग्रेसको पराजय र लगातार तेस्रो पटक भाजपाको सरकार गठन भएपछि यो गठबन्धनलाई निश्चित रूपमा झट्का लागेको छ। हरियाणाको परिणामलाई महाराष्ट्रमा सत्तारूढ महायुति वा राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक गठबन्धन (एनडिए) का लागि ऊर्जा वर्धकको रूपमा हेरिएको छ।

महाराष्ट्रमा भाजपा र शिवसेनाबिच प्रत्यक्ष प्रतिस्पर्धा छ। वैचारिक रूपमा, यो गठबन्धन महाराष्ट्रको हालैको राजनीतिक इतिहासमा सबैभन्दा असम्भव गठबन्धन जस्तो देखिन्छ। दुई दलबिचको सिट बाँडफाँडबारे अहिलेसम्म निर्णय हुन सकेको छैन। यस विषयमा छलफल भइरहेको छ।

हरियाणाका उपमुख्यमन्त्री देवेन्द्र फड्नाविसले सबैभन्दा पहिले प्रतिक्रिया दिएका थिए। उनले यो विजय "नक्कली बयानबाजी" माथि विजय भएको बताएका थिए। "उनीहरू (काङ्ग्रेस) नक्कली बयानबाजीमा संलग्न थिए तर यो रणनीति हरियाणामा असफल भएको छ र महाराष्ट्रमा असफल हुनेछ", उनले भने।" हरियाणाको चुनावमा भएको हारले काङ्ग्रेसलाई झट्का दिएको र यसको प्रभाव महाराष्ट्रको चुनावमा भएको सिट बाँडफाँडमा पनि देख्न सकिने बताइएको छ। तर महाराष्ट्र काङ्ग्रेसका प्रमुख नाना पटोलेले हरियाणाको चुनावले महाराष्ट्रको राजनीतिमा कुनै असर पार्ने कुरा अस्वीकार गरेका छन्।

जनता भ्रष्ट भाजपा-शिवसेना-एनसीपी (अजित पवार) सरकारबाट निराश भएका छन्। यो सरकार पूर्ण रूपमा भ्रष्ट छ। जाति र धर्मका आधारमा मानिसहरूलाई विभाजन गर्ने नीतिले यो चुनावमा काम गर्नेछैन। यो सरकार सत्ताबाट बाहिर नआउन्जेल महाराष्ट्रका जनता आराम गर्ने छैनन्।" महाराष्ट्रको राजनीतिक अवस्था गरम हुँदै गएको छ। दलहरूबिचको विखण्डित गठबन्धन र अन्तर्द्वन्द निरन्तर समाचारमा रहँदै आएको छ।

महाराष्ट्रको वर्तमान सरकारको कार्यकाल नोभेम्बर 2024 मा समाप्त हुँदै छ। विधानसभामा 288 सिट छन्। चुनावको मिति घोषणा हुनुअघि नै राज्यको वातावरण तनावपूर्ण बनेको थियो। उद्धव ठाकरेले सन् 2022 मा आफ्नो पदबाट राजीनामा दिएका थिए। शिवसेनाबाट अलग भएर वास्तविक शिवसेना भएको दाबी गर्ने एकनाथ सिन्दे राज्यको मुख्यमन्त्री बने। भाजपाका देवेन्द्र फड्नाविसले उपमुख्यमन्त्रीको शपथ लिएका छन्। उनले 164 मत प्राप्त गरे। विपक्षी महाविकास अघडीले मात्र 99 मत प्राप्त गरे। एकनाथ सिन्देले पनि कानुनी लडाइँपछि शिवसेनाको प्रतीक पाएका थिए।

जे होस्, सन् 2019 को विधानसभा चुनावपछि महा विकास अघाडी गठबन्धनको गठन आश्चर्यजनक थियो। शिवसेना, एनसीपी र काङ्ग्रेस उद्धव ठाकरेको नेतृत्वमा सरकार बनाउन एकजुट भएका छन्। सन् 2019 को विधानसभा चुनावमा 61.4 प्रतिशत मतदान भएको थियो। भाजपा र शिवसेनाको नेतृत्वमा रहेको राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक गठबन्धन (एनडिए) ले बहुमत प्राप्त गऱ्यो तर शक्तिको समीकरण, विशेष गरी मुख्यमन्त्रीको कुर्सीमा, लम्बित रह्यो। चुनावपछि यो गठबन्धन टुटेको थियो र राज्यमा राष्ट्रपति शासन लागु गरिएको थियो।

सङ्कट यहीँ समाप्त भएन। देवेन्द्र फडणवीससँग एनसीपीका अजित पवार पनि थिए। देवेन्द्र फड्नाविसले मुख्यमन्त्रीको रूपमा शपथ लिए भने अजित पवारले उप-मुख्यमन्त्रीको पदभार ग्रहण गरे। उक्त घटनाले शिवसेना, एनसीपी र काङ्ग्रेसका लागि सत्ताका ढोका खोलेको थियो। महा विकास अघडी गठबन्धन गठन भयो।

महाराष्ट्रको 288 सदस्यीय विधानसभामा बहुमतका लागि 145 सिट चाहिन्छ। सन् 2019 को विधानसभा चुनावमा भाजपाले 105, शिवसेनाले 56, एनसीपीले 54 र काङ्ग्रेसले 44 सिट जितेको थियो। एआईएमआईएम, समाजवादी पार्टी र महाराष्ट्र नवनिर्माण सेना जस्ता धेरै दलहरूले पनि यस चुनावमा सीटहरू सुरक्षित गर्न सफल भए।

सरकार बनेपछि पनि महाराष्ट्रको राजनीति स्थिर रहन सकेन। एकनाथ सिन्दे शिवसेनाको एउटा गुटबाट अलग भए। बैठकमा एनसीपी नेता अजित पवार पनि सहभागी भएका थिए। दुवैले भाजपासँग हात मिलाएर महायुति गठन गरे।

अहिले एनसीपीको शरद पवार गुट, उद्धव ठाकरेको शिवसेना गुट र काङ्ग्रेस विपक्षीको भूमिकामा छन्।

पार्टी विभाजित भएपछि भएको यो पहिलो चुनाव हो। यी सबै दलहरूले आफूलाई जनताको मनपर्ने साबित गर्न केही पनि पछाडि छोड्न चाहँदैनन् किनभने उनीहरूको राजनीतिक भविष्य पनि यस चुनावसँग जोडिएको छ।