हसन नसरुल्लाहको मृत्युमा लखनऊदेखि कश्मीरसम्म विरोध प्रदर्शन, नेताहरूले के भने?

हिजबुल्लाहका नेता हसन नसरुल्लाहको मृत्युको खबरको प्रभाव भारतमा पनि देखिएको छ।

पहिलो, काश्मीर उपत्यकामा विरोध प्रदर्शनको खबर आएको थियो। भारतको सिया समुदायको केन्द्र लखनऊमा भएको विरोध प्रदर्शनमा हजारौँ मानिसहरूले पनि भाग लिएका थिए।विरोध प्रदर्शनका क्रममा इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुको पुतला पनि जलाइएको थियो।

भारतमा करिब दुई करोड शिया मुस्लिमहरू बसोबास गर्ने अनुमान गरिएको छ र तिनीहरूमध्ये ठुलो सङ्ख्यामा लखनऊमा बस्छन्। सामाजिक सञ्जालमा सिया समुदायका मानिसहरूले हसन नसरुल्लाहको मृत्युमा आक्रोश व्यक्त गरेका छन्।केही सुन्नी सङ्गठनहरूले पनि आक्रमणको निन्दा गर्दै बयान जारी गरेका छन्। जमात-ए-इस्लामी हिन्दले आक्रमणको निन्दा गर्दै विज्ञप्ति जारी गरेको छ। तर अन्य कुनै प्रमुख मुस्लिम सङ्गठनले यस विषयमा आवाज उठाएको छैन।

दुबईस्थित गल्फ न्यूजका पूर्व सम्पादक बबी नकवीले भनेः "हसन नसरुल्लाहको हत्याले सिया र सुन्नी समुदायहरू बिच कुनै तनाव निम्त्याउने छैन, न त भारत र न त पाकिस्तानमा, तर निश्चित रूपमा मध्य पूर्वमा इरानको प्रभाव कम गर्नेछ किनकि इरानले मध्य पूर्वमा आफ्ना प्रोक्सीहरू मार्फत लडिरहेको थियो।''

"अब हेजबुल्लाहले यसपछि कस्तो प्रतिक्रिया दिन्छ भनेर हेर्नुपर्छ, जहाँसम्म सुन्नी सङ्गठनहरूको मौनताको सवाल छ, अरब देशहरूमा सुन्नीहरूबाट कुनै महत्त्वपूर्ण प्रतिक्रिया आएको छैन", नकवीले भने। सायद यही कारणले भारतका अधिकांश सुन्नी सङ्गठनहरू मौन छन्।” नेसनल कन्फरेन्सका सांसद आगा रुहुल्लाह मेहन्दीले हसन नस्रल्लाहलाई "शहीद" भनेका छन्।

पीडीपी नेता मेहबुबा मुफ्तीले कश्मीरमा आफ्नो चुनावी अभियान स्थगित गरेकी छन्। नेसनल कन्फरेन्सका नेता ओमर अब्दुल्लाले मध्यपूर्वमा हिंसा अन्त्य गर्न आह्वान गरेका छन्। यस राजनीतिक पक्षमा भाजपाले पनि नेसनल कन्फरेन्स, पिडिपीलाई जवाफ दिएर प्रश्नहरू सोधेको छ।लखनऊमा, सिया समुदायका हजारौँ मानिसहरू आइतबार भेला भए र सानो इमामबारादेखि ठुला इमामबारासम्म मैनबत्ती मार्च निकाले। विरोध प्रदर्शनमा महिला र बालबालिका पनि थिए जसले इजरायली "मुर्दाबाद" को नारा लगाए।

"हसन नस्रल्लाहलाई जसरी आतङ्कवादी भनिएको छ, म तपाईंलाई भन्छु कि उनले आइएसआइएस विरुद्ध लडेका थिए", सिया पर्सनल ल बोर्डका महासचिव यासूब अब्बासले विरोध प्रदर्शनका क्रममा भने। उनी मुस्लिमहरूसँग थिए। उनीहरूले सिरिया र प्यालेस्टाइनमा मुस्लिमहरूलाई पनि समर्थन गरिरहेका थिए। वास्तविक आतङ्कवादीहरू अमेरिका र इजरायल हुन्।''

लखनऊमा शिया समुदायले तीन दिनको शोक घोषणा गरेको छ। अखिल भारतीय सिया पर्सनल ल बोर्डले पनि सबैलाई आफ्नो घरमा कालो झण्डा फहराउन अपील गरेको छ। समूहका महासचिव यासूब अब्बासले एक विज्ञप्तिमा हसन नस्रल्लाह "सिया समुदायको महान नेता" भएको बताए। "यो खेदको समय हो र संयुक्त राष्ट्र संघले इजरायललाई लेबनान र प्यालेस्टाइनमा आक्रमण गर्न रोक्न दबाब दिनुपर्छ", अब्बासले एक विज्ञप्तिमा भने।''

पुरानो लखनऊको रुस्तम नगरमा शोकसभालाई सम्बोधन गर्दै शिया समुदायका नेता कल्बे जववादले भने, "यो निकै दुःखको समय हो। आफ्नो स्वतन्त्रताका लागि लड्ने वा लड्नेहरूलाई आतङ्कवादी भनिन्छ।''"यी शक्तिहरूसँग नभएका सङ्गठनहरू एकजुट भएर आफ्नो आवाज उठाउनुपर्छ", उनले भने। आत्महत्या इस्लाम धर्ममा एउटा ठुलो पाप हो।''

कल्बे जववादले हसन नस्रल्लाहको समर्थनमा पोस्टहरू कथित रूपमा मेटाउने सामाजिक मिडिया प्लेटफर्महरूको बहिष्कार गर्न पनि आह्वान गरेका छन्। दिल्लीको अञ्जुमान हैदरीका बहादुर अब्बासले सेप्टेम्बर 30 मा इन्डिया इस्लामिक कल्चर सेन्टरमा शोकसभा भएको बताए।

सेप्टेम्बर 29 मा कारगिलमा बन्दको घोषणा गरिएको थियो।श्रीनगर र बडगाममा इजरायल विरोधी नारा लगाइयो।प्रदर्शनकारीहरू हसन नस्रल्लाहको पोस्टर लिएर सडकमा उत्रिए। र्यालीमा महिला र बालबालिका पनि सहभागी थिए।जम्मू-कश्मीर अञ्जुमान शरिया (सिया) का आगा सैयद हसन मूसवीले भने, "हामीले जति नै खेद व्यक्त गर्यौँ, शहीद हसन नस्रल्लाहलाई याद गरिनेछ। तिनीहरू प्यालेस्टाइनलाई स्वतन्त्र बनाउन चाहन्थे। हजारौँ नस्रल्लाहहरू आफ्नो मिसन बढाउनका लागि जन्मनेछन्।''

कोलकातामा पनि सिया समुदायले शोकसभा गरी इजरायलविरुद्ध नारा लगाए। जम्मू-कश्मीरमा अन्तिम चरणको मतदान सम्पन्न भएको छ। मेहबुबा मुफ्तीले सामाजिक सञ्जालमा लेबनान र गाजाका जनतालाई समर्थन गरेकी छिन्।

"भारत र अन्य देशका प्रधानमन्त्रीले इजरायललाई युद्ध रोक्न र त्यहाँ शान्ति स्थापना गर्न दबाब दिनुपर्छ", नेसनल कन्फरेन्सका नेता उमर अब्दुल्लाले मिडियालाई भने। हामीले सधैँ त्यहाँ हिंसा र बम विस्फोटको विरोध गरेका छौँ। निर्दोष प्यालेस्टिनीको हत्या रोक्नुपर्छ।”

कस्मिरका वरिष्ठ पत्रकार औरङ्गजेब नक्शबन्दीले भने, "मेहबुबा मुफ्ती कस्मिरमा हराएको आधार खोज्दैछिन् र यहाँ शिया समुदाय ठूलो सङ्ख्यामा भएकाले सबै दलहरूले उनको समर्थन चाहन्छन्। देशका बाँकी भागमा सुन्नी सङ्गठनहरूले विवादबाट बच्न यस विषयमा टिप्पणी गर्नबाट टाढा रहेका छन्।" भाजपाले उमर अब्दुल्ला र मेहबुबा मुफ्तीलाई शान्ति वा हिंसा कुन पक्षमा छन् भनेर सोधेको छ।

भाजपाका नेता नलिन कोहलीले भने, "उमर र मुफ्तीले हिंसाको मार्गलाई समर्थन गर्छन् भन्ने मानिनेछ, त्यसपछि प्रश्न उठ्छ कि जब कश्मीरी पण्डितहरूको नरसंहार भयो, के यी मानिसहरूले हिंसा गराउने मानिसहरूलाई अप्रत्यक्ष रूपमा समर्थन गरेनन्।"

हसन नस्रल्लाहको मृत्युपछि अधिकांश सुन्नी सङ्गठनहरू मौन छन्। जमात-ए-इस्लामी हिन्दले मात्र प्रतिक्रिया दिएको छ। समूहका अध्यक्ष सैयद सादातुल्ला हुसैनीले बेरुतमा इजरायली आक्रमण र हसन नसरुल्लाहको हत्याको निन्दा गरेका छन्।"बेरुतमा अन्धाधुन्ध र बर्बर हवाई आक्रमण गरेकोमा हामी इजरायलको कडा निन्दा गर्दछौँ", होसेनीले भने। हामी लेबनानका जनतासँग गहिरो समवेदना, सहानुभूति र एकता व्यक्त गर्दछौं। यो कायरतापूर्ण आक्रमण नरसंहार र जघन्य अपराध हो।"

"इजरायलले हेजबुल्लाहको मुख्यालय नष्ट गर्न सघन जनसङ्ख्या भएको नागरिक क्षेत्रमा बङ्कर-बस्टर बम प्रयोग गरेको छ", होसेनीले भने। यी बमहरूलाई जेनेभा महासन्धिद्वारा अवैध घोषित गरिएको छ।''"मुस्लिम तन्जिमहरू (सङ्गठनहरू) यस विषयमा मौन हुन सक्छन्, तर अधिकांश सुन्नीहरू हसन नस्राल्लाहप्रति सहानुभूति राख्छन्", दिल्लीका पत्रकार मोहम्मद अनासले भने। उनीहरूलाई थाहा छ कि प्यालेस्टिनी सङ्घर्ष हमास र हेजबुल्लाहले इरानको समर्थनमा चलाइरहेका छन्। जमात-ए-इस्लामीले पनि आक्रमणको निन्दा गरेको छ।'' सबै मुद्दा उठाउँदै आएको जमियत उलेमा-ए-हिन्द यस विषयमा मौन छ।

अखिल भारतीय मुस्लिम मजलिस-ए-मुशावरतले पनि कुनै बयान जारी गरेको छैन। तर पूर्व सद्र नावीद हमिदले एक्समा लेखेका छन्ः "अल्लाहले हसन नस्रल्लाहको सेवा स्वीकार गर्नुहोस् र मानिसहरूलाई इस्लाम र मानवताका शत्रुहरूको सामना गर्ने साहस दिनुहोस्।'' मुशावरतले हमासका नेता इस्माइल हानियाहको हत्याको निन्दा गरेका छन्।

इत्तेहाद-ए-मिल्लत काउन्सिलका संस्थापक तथा प्रख्यात बरेलवी मुस्लिम नेता तौकीर रजा खानले हरेक अन्तर्राष्ट्रिय मुद्दामा प्रतिक्रिया दिन आवश्यक नभएको बीबीसीलाई बताए।

वक्फ संशोधन विधेयकमा दुवै समुदायको आवाज एउटै थियो, तर यस विषयमा मतभेद रहेको देखिन्छ।