जम्मू-कश्मीर विधानसभा चुनावः किन भाजपा र काङ्ग्रेसले कश्मीरभन्दा जम्मूमा बढी जोड दिइरहेका छन्?

जम्मू-कश्मीरमा तेस्रो चरणको मतदान अक्टोबर 1 मा हुने भएको छ।

तेस्रो चरणको मतदानअघि कांग्रेस र भाजपा दुवैले जम्मू क्षेत्रका सिटहरूमा आफ्नो सबै प्रयास गरिरहेका छन्।   प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले सेप्टेम्बर 28 मा तेस्रो चरणको मतदानअघि जम्मू क्षेत्रमा सार्वजनिक सभालाई सम्बोधन गरेका थिए। जम्मूमा प्रधानमन्त्री मोदीको यो चौथो चुनावी र्याली थियो।

अर्कोतर्फ, राहुल गान्धीले अहिलेसम्म जम्मू-कश्मीरमा दुईवटा छुट्टै चुनावी र्याली गरेका छन्। बैठकमा काङ्ग्रेस नेता मल्लिकार्जुन खडगे पनि उपस्थित थिए। सेप्टेम्बर 28 मा काङ्ग्रेसकी महासचिव प्रियङ्का गान्धीले जम्मूको बिश्नाहमा चुनावी र्यालीलाई सम्बोधन गरेकी थिइन्।

यसअघि गृहमन्त्री अमित शाहले सेप्टेम्बर 27 मा जम्मूमा एकै दिनमा चारवटा सार्वजनिक सभालाई सम्बोधन गरेका थिए। कार्यक्रममा रक्षामन्त्री राजनाथ सिंह र उत्तर प्रदेशका मुख्यमन्त्री योगी आदित्यनाथ पनि उपस्थित थिए। तेस्रो चरणमा जम्मू, साम्बा, कठुआ र उधमपुर सिटमा भाजपा र काङ्ग्रेसबीच मुख्य प्रतिस्पर्धा छ।

भाजपा र काङ्ग्रेस दुवैले जम्मू क्षेत्रमा प्रचारमा धेरै ध्यान केन्द्रित गरेका छन्। जम्मू-कश्मीरमा 90 सिटमा विधानसभा चुनाव हुँदै छ। जम्मू क्षेत्रमा 43 वटा विधानसभा सिट छन् भने कश्मीर उपत्यकामा 47 वटा सिट छन्। जम्मू क्षेत्रमा काङ्ग्रेस भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) सँग प्रत्यक्ष प्रतिस्पर्धामा छ।

नेसनल कन्फरेन्ससँग काङ्ग्रेसको गठबन्धनको अर्थ काङ्ग्रेस पार्टीले जम्मूमा आफ्नो शक्ति देखाउनु पर्छ भने नेसनल कन्फरेन्सले काश्मीर उपत्यकामा आफ्नो शक्ति देखाउनु पर्छ। तर काङ्ग्रेसका लागि जम्मूमा पार्टी पुनर्जीवित गर्न सजिलो छैन। भाजपाले यस पटक जम्मू-कश्मीरमा सरकार बनाउने दाबी गरिरहेको छ, तर जम्मूमा आफ्नो प्रभुत्व कायम राख्न निकै गाह्रो हुनेछ।

सेप्टेम्बर 28 मा प्रधानमन्त्री मोदीले जम्मूमा आफ्नो चुनावी भाषणमा जम्मू-कश्मीरमा पहिलोपटक भाजपाको सरकार बन्ने दाबी गरेका थिए। भाजपाले जम्मूका मतदाताहरूलाई बुझाउने प्रयास गरिरहेको छ कि जम्मू क्षेत्रमा पार्टीको सफलताको अर्थ जम्मूबाट सरकार गठन गर्ने सबै बाटोहरू खोल्न सकिन्छ र जम्मूका जनताले यसबाट फाइदा लिन सक्छन्।

जम्मूका राजनीतिक दल र जनताले कश्मीर जम्मू-कश्मीरमा राजनीतिक शक्तिको केन्द्र रहेको भन्दै सधैँ गुनासो गर्दै आएका छन्। यस पटक जम्मू-कश्मीरमा विधानसभा चुनावको भविष्यवाणी गर्न सजिलो छैन, तर एउटा कुरा निश्चित छ कि जम्मू-कश्मीरमा राजनीतिक सन्तुलनको बाटो यस पटक जम्मू क्षेत्र हुँदै जानेछ।

विश्लेषक तारिक अली मिरले जम्मू क्षेत्रमा भाजपा र काङ्ग्रेस दुवैका लागि यो "अस्तित्वको लडाइँ" भएको बताउँछन्।''

तारिक अली मिरले भने, "आज जम्मूमा रहेको भाजपा कुनै समय काङ्ग्रेस थियो। कश्मीर बाहेक यदि काङ्ग्रेसले आफ्नो आधार बनाउन सक्यो भने जम्मूमा मात्र। काङ्ग्रेसले नेसनल कन्फरेन्ससँग मिलेर सरकार बनाउनका लागि पार्टीले जम्मूमा राम्रो प्रदर्शन गर्नु आवश्यक छ। जम्मूमा काङ्ग्रेस जति कमजोर हुन्छ, नेशनल कन्फरेन्सका लागि सरकार गठन गर्न कश्मीरमा तेस्रो सहयोगी खोज्न त्यति नै गाह्रो हुनेछ।"

सरकार बनाउने भाजपाको दाबीबारे उनले भने, "सरकार बनाउने दाबी गर्ने भाजपाको पनि आधार र निर्भरता जम्मूमा छ। यदि काङ्ग्रेसले उदय हुने मौका पायो भने, यो जम्मूमा मात्र सम्भव छ। त्यसै गरी, भाजपाले पनि जम्मूमा उदय हुने मौका पाउन सक्छ। जम्मू क्षेत्रमा एनसी वा पीडीपी छैन। जम्मू दुवै पक्षको साझा आधार हो।"

कश्मीर नेसनल कन्फरेन्स र पिडिपीको राजनीतिक गढ हो, जहाँ दुवै दलहरूको आ-आफ्नो क्षेत्रमा बलियो मत साझेदारी छ। काङ्ग्रेस र राष्ट्रवादी काङ्ग्रेस पार्टी (एनसिपि) ले चुनावअघि गठबन्धन गरेका छन्। दुवै पार्टीले पाँच-पाँच सिटमा प्रतिस्पर्धा गरिरहेका छन्।

काङ्ग्रेसले जम्मूका 25 र कश्मीरका 7 सिटमा चुनाव लडेको छ। नेसनल कन्फरेन्सले 51 र काङ्ग्रेसले 32 सिटमा लडेको छ। तर, यस पटक कश्मीर उपत्यकामा इन्जिनियर रसिदको अवामी इत्तिहाद पार्टी (एआइपी) पनि यसमा सामेल भएको छ। इन्जिनियर रशीदको पार्टीले 34 सिटमा लडेको छ। उनको पार्टीले जमात-ए-इस्लामीसँग चुनावी गठबन्धन गरेको छ।