भारतमा आन्दोलनका बीच सर्वोच्च अदालतले दियो ठूलो फैसला, के भन्यो सरकारले ?

भारतमा आन्दोलनका बीच सर्वोच्च अदालतले दियो ठूलो फैसला, के भन्यो सरकारले ?बंगलादेशमा सरकारी जागिरमा आरक्षणको विरुद्धमा जारी विद्यार्थी आन्दोलनका बीच सर्वोच्च अदालतले अधिकांश सरकारी जागिरमा आरक्षण खारेज गर्ने निर्णय गरेको छ ।

आइतबार सर्वोच्च अदालतले देशका ९३ प्रतिशत सरकारी जागिरमा योग्यताका आधारमा भर्ना गर्नुपर्ने आदेश दिएको छ । अदालतले यो पनि भनेको छ कि 1971 को स्वतन्त्रता आन्दोलनमा संलग्न लडाकुहरूको परिवारलाई मात्र 5 प्रतिशत आरक्षण दिनु पर्छ।बाँकी दुई प्रतिशत जागिर अपाङ्गता भएका, ट्रान्सजेन्डर र जातीय अल्पसंख्यकका लागि आरक्षित गरिएको छ।

बंगलादेशमा जुलाईको सुरुदेखि नै हजारौं विद्यार्थीले कोटा प्रणालीको विरोध गर्दै देशका विभिन्न भागमा प्रदर्शन गरिरहेका छन् ।
देशमा लागू गरिएको वर्तमान कोटा प्रणालीले सत्तारुढ अवामी लिगका नजिकका मानिसहरूलाई फाइदा पुर्‍याएको प्रदर्शनकारीहरूले आरोप लगाएका छन्।

अहिलेसम्म बंगलादेशमा सरकारी जागिरको एक तिहाइ स्वतन्त्रता सेनानीका परिवारका लागि आरक्षित थियो।

प्रदर्शन र हिंसा

बंगलादेशमा विगत केही दिनदेखि जारी विरोध प्रदर्शनका क्रममा ठूलो मात्रामा हिंसा भइरहेको छ । यहाँ अहिलेसम्म कम्तिमा ११५ जनाको मृत्यु भइसकेको छ। यद्यपि स्थानीय सञ्चारमाध्यमका अनुसार मृत्यु हुनेको संख्या धेरै हुनसक्छ ।
शुक्रबार मात्रै कम्तीमा ५० जनाको मृत्यु भएको छ ।

बंगलादेश सरकारले राजधानी ढाकामा शनिबार कर्फ्यू लगाएको थियो । आइतबार पनि राजधानी ढाकाका अधिकांश सडकमा सन्नाटा छायो ।तर, केही क्षेत्रबाट सानातिना झडपको खबर पनि आइरहेको छ ।बंगलादेश सरकारले सन् २०१८ मा यो विवादास्पद कोटा प्रणाली खारेज गरेको थियो तर गत महिना उच्च अदालतले यसलाई पुनर्स्थापित गरेपछि यी विरोधहरू सुरु भएका छन्।

सरकारले स्वागत गरेको छ

बंगलादेश सरकारले कोटा प्रणालीसम्बन्धी अदालतको निर्णयको स्वागत गरेको छ ।फैसलापछि बंगलादेशका कानूनमन्त्री अनिसुल हकले सरकारले अदालतको निर्णय कार्यान्वयन गर्ने बताए ।

उनले भने, "हामी यो निर्णयको स्वागत गर्दछौं, अदालतको यो निर्णय धेरै बुद्धिमानी भएको छ भन्ने लाग्छ, सरकारले यसबारे जतिसक्दो चाँडो सूचना जारी गर्नेछ।"उनले सोमबार बिदा भएकाले छिट्टै सूचना जारी गर्नुपर्ने भए मंगलबारसम्ममा जारी गर्ने बताए । उनले भने, ‘सर्वोच्च अदालतको पुनरावेदन महाशाखाको निर्णय र आदेशका आधारमा सरकारले परिपत्र जारी गर्नुपर्नेछ ।
उनले सत्तारुढ दलसँग आबद्ध विद्यार्थी संगठनहरूले प्रदर्शनकारीमाथि हिंसा गरेको आरोप अस्वीकार गरे।

उनले भने कि विपक्षी शक्तिहरू पनि विरोध प्रदर्शनमा सामेल भएका थिए, हिंसा भड्काएका थिए र 'बंगलादेशको विकासका प्रतीकहरूलाई क्षति पुर्‍याएका थिए।'अदालतले आफ्नो आदेशमा सरकारले चाहेमा आवश्यक परे यो नयाँ कोटा प्रणालीमा पनि सुधार गर्न सक्ने बताएको छ ।

यस निर्णयले भविष्यमा सरकारको कुनै पनि निर्णयमा बाधा नपर्ने भन्दै सर्वोच्चले आफ्नो फैसलामा यस्तो भनेको कानुनमन्त्रीले बताए ।

विद्यार्थीका वकिलले भने– अदालतले समाधान दियो

अदालतको फैसलापछि अदालतमा विद्यार्थीको तर्फबाट अधिवक्ता शाह मन्जारुल हकले भने, ‘सर्वोच्च अदालतको पुनरावेदन इजलासले संविधानको धारा १०४ बमोजिम यो कोटा प्रणालीको अन्तिम समाधान दिएको छ ।उनले भने, ‘जनतालाई ९३ प्रतिशत कोटा, स्वतन्त्रता सेनानी र तिनका परिवारका लागि पाँच प्रतिशत र जातीय अल्पसंख्यकलाई एक प्रतिशत र अपाङ्गता भएका र तेस्रोलिङ्गी समुदायका लागि एक प्रतिशत कोटा हुनेछ ।

सुनुवाइका क्रममा सरकारी वकिलले पनि उच्च अदालतको निर्णयलाई विरोधाभासपूर्ण भन्दै खारेज गर्न माग गरेका छन् ।यद्यपि समाचार एजेन्सी एएफपीका अनुसार विद्यार्थीहरूको एउटा समूहले आफ्ना माग पूरा गर्न आदेश जारी नभएसम्म प्रदर्शन जारी रहने बताएको छ।

भेदभाव विरुद्धको संगठनका एक प्रवक्ताले एएफपीलाई भने, "हामी सर्वोच्च अदालतको निर्णयलाई स्वागत गर्दछौं, तर सरकारले हाम्रा मागहरू सम्बोधन गर्न आदेश जारी नगरेसम्म हामी आन्दोलन फिर्ता लिने छैनौं।"
सर्वोच्च अदालतको आदेश आएपछि अदालतबाहिर सडकमा सन्नाटा छायो । राजधानी ढाकाका अधिकांश भागमा सेना परिचालन गरिएको छ ।\सर्वोच्च अदालतको गेटबाहिर सेनाका ट्याङ्की पनि उभिएका थिए । अदालतको फैसला आउनुअघि प्रशासनले कर्फ्यु लम्बाएको थियो । बंगलादेश सरकारले विरोध प्रदर्शनलाई मध्यनजर गर्दै सोमबार र आइतबार सार्वजनिक बिदा दिएको छ ।
सरकारी प्रतिनिधिमण्डलले आइतबार पनि विद्यार्थीसँग कुराकानी गरेको थियो । तर, यसैबीच विद्यार्थी नेता नाहिद इस्लामका परिवारले उनलाई घरमै नजरबन्दमा राखेको आरोप लगाएका छन् । सरकारका मन्त्रीहरूसँगको विद्यार्थी नेताहरूको बैठकमा नाहिद सहभागी भएनन् ।

नाहिदका परिवारका सदस्यहरूले आइतबार नाहिदको आँखामा पट्टी बाँधेर छोडिएको बताए।परिवारका सदस्यले नाहिदलाई मानसिक र शारीरिक यातना दिएको पनि आरोप लगाएका छन् । नाहिदको परिवारका अनुसार उनलाई ढाकाको अस्पतालमा भर्ना गरिएको छ ।