केरलामा प्रियंका, युपीमा राहुल: कत्तिको प्रभावकारी छ कांग्रेसको यो कदम ?

देशको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण राज्य उत्तर प्रदेशमा विजयको स्वाद चाख्दै, कांग्रेस पार्टीले राहुल गान्धीलाई वायनाड सीट छोडेर रायबरेली सीटमा ध्यान केन्द्रित गर्न आग्रह गरेको छ, जुन अब एक रणनीतिक चालको रूपमा हेरिएको छ।

२०१९ लोकसभा चुनावमा जितेको ५२ सिटको तुलनामा २०२४ मा झण्डै दोब्बर ९९ सिट जित्ने श्रेय राहुल गान्धीको 'गेम चेन्जिङ' अभियान 'भारत जोडो यात्रा' र 'न्याय यात्रा'लाई दिइन्छ। जसका कारण पार्टी सिधै जनतामाझ पुगेको बताइन्छ ।

यो सबै एक सशक्त अभियानमा परिणत भयो जसमा दलितले आरक्षण नपाओस् भनेर संविधान परिमार्जन गर्ने भनिएको थियो। राहुल गान्धीको यो अभियानको विरुद्धमा राष्ट्रिय स्वयंसेवक संघका प्रमुख मोहन भागवत मैदानमा उत्रनुपरेको थियो । अन्य दलका नेताहरूसँग घनिष्ट सम्बन्ध निर्माण गरेर र भारत गठबन्धनको लागि आक्रामक रूपमा प्रचार गर्दा राहुलको कद पनि बढ्यो।

प्रसिद्ध राजनीतिक टिप्पणीकार आनन्द सहायले भने, "आज कांग्रेसमा राहुल गान्धीको स्थिति भाजपामा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको स्थिति जस्तै भएको छ। आज राहुल गान्धीले पनि मोदीले जस्तै आवेगले जे पनि भन्न सक्छन्। के तपाईलाई लाग्छ भाजपाले यसलाई अस्वीकार गर्नेछ? मोदीजस्तै राहुल गान्धीको पनि प्रभाव छ ।

प्रियंका गान्धीको चुनावी राजनीतिमा प्रवेश गर्ने निर्णयलाई पनि राम्रो मानिएको छ । यसले दक्षिण भारतसँग गान्धी परिवारको सम्बन्ध कायम राख्नेछ जहाँ कांग्रेस केरला, कर्नाटक, तेलंगानामा बलियो छ र द्रविडीय राजनीतिसँग तमिलनाडुमा पनि आफ्नो आधार कायम राखेको छ। राजनीतिक विश्लेषक एमजी राधाकृष्णनले भने, "यो प्रियंका गान्धीका लागि एकदमै सजिलो बाटो हुन गइरहेको छ र यसबाट समस्या हुनेहरू वामपन्थी दलहरू हुन् जसले लोकसभा चुनावमा पराजय भोगेका छन्।"

तर केरलामा २० को तुलनामा ८० लोकसभा सीट भएको उत्तर प्रदेशमा तल्लो तहबाट संगठन निर्माण गर्ने अत्यन्त जटिल चुनौतीका साथ यो निर्णय लिइएको हो। यस राज्यको जितले उत्तर भारतका ती राज्यहरूमा कांग्रेसको लागि बाटो खोलिदिएको छ जहाँ पार्टी अस्तित्वको लागि संघर्ष गरिरहेको छ।

राजनीतिक विश्लेषक शरत प्रधानले लखनउबाट भने, "राहुल गान्धीका लागि वास्तविक चुनौती भनेको २०२७ को विधानसभा चुनाव अघि राज्यमा पार्टीलाई तयार पार्नु हो। राहुलसँग नतिजा देखाउन ३ वर्ष मात्रै छ । यो राज्य हो जहाँ पार्टीले बारम्बार अध्यक्ष परिवर्तन गरेको छ, जसले कुनै पनि पार्टीको छवि खराब बनाउँछ।

न्याययात्रा चरम सीमामा हुँदा शरत प्रधानले बीबीसीलाई भनेका थिए कि यात्रा राम्ररी चलिरहे पनि जनतामा सन्देश पुर्‍याउने तल्लो तहमा कार्यकर्ता छैनन् । शरत प्रधानले भने, ‘पार्टीमा व्यवस्था छैन । ‘शब्दको मुखबाट’ अर्थात् बोलेर मात्रै, राहुल गान्धीले दलितहरूलाई सम्बोधन गर्दै थिए – यदि भाजपाले ठूलो बहुमत ल्यायो भने उसले संविधान परिवर्तन गर्नेछ। यो एक खेल परिवर्तक थियो।

लोकसभा चुनाव अघि उत्तर प्रदेशको यात्रा गरेका आनन्द सहायले दिएको उदाहरणले शरत प्रधानको कुरालाई मात्र अगाडि बढाउँछ।
आनन्द सहायले भने, "कंग्रेसका लागि काम गर्ने कार्यकर्ता समाजवादी पार्टी (भारत गठबन्धनको सहयोगी) का कार्यकर्ता थिए। जीवनमा पहिलो पटक राहुल गान्धीले यस्तो शानदार प्रवेश गरेका छन् । राहुल गान्धीको अभियान यूपीमा महसुस गर्न सकिन्छ। मैले वाराणसीमा आरएसएसका केही व्यक्तिहरूसँग कुरा गरें जसले उनीहरूलाई कांग्रेस वा समाजवादी पार्टीलाई भोट दिन मन नलागेको बताए।

मैले वाराणसीमा आरएसएसका केही व्यक्तिहरूसँग कुरा गरें जसले उनीहरूलाई कांग्रेस वा समाजवादी पार्टीलाई भोट दिन मन नलागेको बताए। सहायले देशमा कांग्रेस पार्टीको निराशाजनक अवस्थालाई पनि औंल्याए । उनले भने, "कांग्रेसको दक्षिण भारत र पश्चिमी भारतमा आधार छ तर राजस्थान बाहेक उत्तर भारत वा पूर्वी भारतमा कतै छैन। मध्य प्रदेशमा हिन्दुत्व आधारित सांस्कृतिक क्रान्ति भएको छ, र कांग्रेस विगत २० वर्षदेखि हार्दै आएको छ। .''