प्लाष्टिकको ‘क्यान्डी’ जस बिना कुनै युक्रेनी सिपाही अगाडि जान तयार किन हुँदैनन?

यदि तपाईंले कुनै युक्रेनी सैनिकलाई मोर्चामा जानु अघि के चाहनुहुन्छ सोध्नुभयो भने, उसको जवाफ निश्चित रूपमा 'क्यान्डी' हुनेछ।

तर यहाँ क्यान्डी भन्नाले कुनै टफी वा मिठाई होइन, यो एउटा हातमा सजिलै मिल्न सक्ने प्लास्टिकको सानो बक्सको नाम हो। यसमा स्क्रिन र एन्टेना छ।

यो सरल र सस्तो यन्त्रको नाम अनौठो लाग्न सक्छ तर यसको कामले युक्रेनी सेनामा हलचल मच्चाएको छ र युक्रेनी सैनिकहरूले अगाडि जानु अघि यसलाई जुनसुकै मूल्यमा किन्न खोज्छन्। हामी युक्रेनी ड्रोन डिटेक्टरको बारेमा कुरा गर्दैछौं। मानवरहित हवाई सवारी (UAVs) को लागि विशेष सामाजिक सञ्जालहरूमा हरेक दिन तपाईंले सयौं युक्रेनी सैनिकहरूले 'क्यान्डी' कहाँ किन्न सक्नुहुन्छ भनेर सोधेका अनुरोधहरू देख्न सक्नुहुन्छ। युक्रेनी भाषामा यसको नाम सुकोरोक हो।

युक्रेनको सीमाभित्र रुसद्वारा जासूसी ड्रोनको प्रयोगले यस उपकरणको महत्व दिनप्रतिदिन बढ्दै गइरहेको छ । रुसले विमान, वायु रक्षा प्रणाली र ब्यालिस्टिक क्षेप्यास्त्र जस्ता महत्वपूर्ण लक्ष्यहरूमा आक्रमण गर्न ड्रोन प्रयोग गर्दछ। यस्तो अवस्थामा युक्रेनका सशस्त्र सेनाका सैनिकहरूलाई आफूमाथि उडिरहेको रसियाली ड्रोन हो कि होइन भन्ने जान्न निकै जरुरी छ ।

अगाडि लाइनहरूमा एक साधारण ड्रोन डिटेक्टर जीवन र मृत्यु बीचको भिन्नता हो। यो उपकरणले कुनै पनि ड्रोनको उपस्थितिको बारेमा जानकारी दिन सक्छ र सेनालाई आफ्नो स्थान परिवर्तन गर्न वा ड्रोनले लक्षित गरेको गाडीमा बसेका मानिसहरूलाई तुरुन्तै बाहिर निकाल्ने मौका दिन्छ।

निकोलाई कोलेस्निक युक्रेनी सेनाको मानवरहित हवाई सवारी (UAV) को बटालियनका कमाण्डर हुन्। उनी आफैं पनि यस्तै अवस्थाको सामना गरिसकेका छन् । उनी आफ्नो समूहसहित अगाडिको लाइनबाट ७ किलोमिटर टाढा पुग्दा गाडीमा राखिएको ‘क्यान्डी’ ले सिग्नल दिन थाल्यो । रुसी ल्यान्सेट ड्रोनले गाडीलाई ठक्कर दिनुभन्दा केही सेकेन्ड अघि नै आफ्नो कारबाट हाम फाल्न सफल भएको कोलेस्निकले बताए।

त्यसको लगत्तै अर्को ड्रोन आएर ठोक्कियो । उनले भने, "यो आक्रमणले हामीलाई अलिकति हल्लायो तर महत्त्वपूर्ण कुरा यो हो कि हामी बाँचेका छौं।" उनका अनुसार यस प्रकारको उपकरण प्रत्येक सैनिक र हरेक सवारी साधनमा हुनुपर्छ किनभने यसले वास्तवमै ज्यान जोगाउँछ। सैन्य रेडियो प्रविधिको क्षेत्रमा विशेषज्ञ र सल्लाहकार सर्गेई बेस्क्रेस्टनोफ भन्छन् कि क्यान्डी एक आदर्श उपकरण होइन तर यो युक्रेनी सेनाको लागि एक सरल र सस्तो समाधान हो।

उनले सेनालाई ड्रोन डिटेक्टर उपलब्ध गराउने विषयमा लामो समयदेखि विचाराधीन रहेको र अहिले युक्रेनी सशस्त्र बलको खोजीमा रुसी ड्रोन सीमाभित्रै भित्र आउन थालेको बताए । उनी भन्छन्, "यदि हामीले 'पखेटा' (हवाईजहाज जस्तो ड्रोन) लामो समयसम्म घुमिरहेको देख्यौं भने, हामीले आक्रमणको आशा गर्नुपर्छ। त्यसैगरी रुसले प्याट्रियट लन्चरमा आक्रमण गर्‍यो र त्यसैगरी जापोरोजेको एउटा गाउँमा "हेलिकप्टरहरू" र 128 औं ब्रिगेडका सिपाहीहरूले पनि आक्रमण गरे।"

Beskrestnoff को अनुसार, त्यहाँ जासूस ड्रोन देखिए के गर्ने भनेर एक सेट फ्रेमवर्क छ। उदाहरणका लागि, यदि अग्रपंक्तिमा एक पैदल सेनाले ड्रोन देख्यो भने, उसले तुरुन्तै आफ्नो चाल बन्द गर्नुपर्छ। बरु, सैन्य उपकरण बोकेको गाडीको चालकले क्षेप्यास्त्रले उसलाई निशाना बनाउन नसक्ने गरी गति बढाउनुपर्छ।

त्यसैगरी, यदि उपकरणले ल्यान्सेट ड्रोनको उपस्थिति संकेत गर्दछ भने, सिपाहीहरूले आफ्नो गाडी छोडेर भाग्नुपर्छ र यदि सानो ड्रोन देखेमा सिपाहीले लुक्नु पर्छ वा ड्रोनलाई गोली हान्ने प्रयास गर्नुपर्छ। Beskrestnoff को राय जटिल स्पेक्ट्रम मनिटर साधारण सैनिकहरूको लागि उपयुक्त छैन भन्ने छ। उनीहरूलाई ‘क्यान्डी’ जस्तो साधारण उपकरण चाहिन्छ जुन शत्रुको ड्रोन नजिक आउँदा बज्न थाल्छ।

उनी भन्छन्, "सिपाहीहरू सजिलो विकल्प चाहन्छन्। यदि 'क्यान्डी' बज्न थाल्छ भने, यसको मतलब केही खतरा छ, यदि यो बज्दैन भने, यसको मतलब सबै ठीक छ। ‘क्यान्डी’ को आविष्कार युक्रेनी प्रोग्रामर दिमित्री सेलनले गरेका हुन् । उनी लामो समयदेखि लण्डनमा बस्दै आएका छन् । ड्रोन डिटेक्टरहरू युद्ध उपकरणको संसारमा सामान्य कुरा मानिन्छ। सामान्यतया यो ठूलो र महँगो स्पेक्ट्रोमिटर हो जसले फ्रिक्वेन्सी विश्लेषण गरेर ड्रोनको उपस्थिति पत्ता लगाउँदछ, तर युद्धको अवस्थामा यसलाई प्रयोग गर्न सामान्य सिपाहीका लागि यो सजिलो काम होइन।

दिमित्री सेलन भन्छन् कि ड्रोन डिटेक्टर सरल र सस्तो यन्त्र हुनुपर्छ जुन हरेक सैनिकले आफूसँग राख्न र सजिलै प्रयोग गर्न सक्छ। 'क्यान्डी' को पहिलो प्रोटोटाइप २०२२ मा बनाइएको थियो। सेलान भन्छन् कि उनले अचानक यसलाई 'क्यांडी' नाम दिए। उनी भन्छन्, "पहिलो प्रोटोटाइपको लागि, म एउटा साझा बक्स खोजिरहेको थिएँ। मैले फेला पारेको सबैभन्दा उपयुक्त चीज प्लास्टिकको चिनीको बक्स थियो।"

यस उपकरणको नाम यसैबाट व्युत्पन्न गरिएको हो। सेलन भन्छन् कि यो डिटेक्टर धेरै चाँडै युक्रेनी सैनिकहरु माझ लोकप्रिय भयो र यसको लागि ठूलो मात्रामा अर्डर आउन थाले। 'क्यान्डी' को सबैभन्दा ठूलो गुण यो सरल र सस्तो छ। हाल ड्रोन डिटेक्टरको मूल्य २४०० रिभनिया हो जुन ६० डलर मात्रै हो ।