कांग्रेसको ऐतिहासिक रूपमा सबैभन्दा कम सिट लड्नु रणनीति हो कि अरू केही?

त्यो २००९ को लोकसभा चुनाव थियो। पछिल्लो समय कांग्रेसले राम्रो प्रदर्शन गरेको थियो । उक्त निर्वाचनमा कांग्रेसले ४ सय ४० उम्मेदवारलाई उम्मेदवार बनाएको थियो । जसमध्ये २०९ सिट जितेको थियो ।

 यसको प्रदर्शन लोकसभामा बहुमतको लागि आवश्यक संख्या भन्दा कम थियो। त्यसैले फेरि संयुक्त लोकतान्त्रिक गठबन्धन (युपीए) सरकार गठन भयो। यसअघि २००४ को लोकसभा चुनावमा कांग्रेसले 145 सिट मात्र पाएको थियो, जबकि उसले 417 सिटमा चुनाव लडेको थियो। कांग्रेसले सन् १९९६ मा सबैभन्दा बढी ५२९ सिटमा चुनाव लडेको थियो ।

१८ औं लोकसभाको लागि पहिलो चरणको चुनावमा शुक्रबार १०२ सीटहरूमा मतदान भएको थियो। यसपटक कांग्रेस भारत गठबन्धनको हिस्सा हो। कांग्रेसले अहिलेसम्म ३ सय १ सिटमा उम्मेदवार खडा गरेको छ भने ३ सयदेखि ३ सय २० सिटमा मात्रै चुनाव लड्ने सम्भावना छ । १९५१ पछि कांग्रेसले यति थोरै सिटमा चुनाव लडेको यो पहिलो पटक हो।

२०१४ को चुनावमा कांग्रेसले ४६४ सिटमा उम्मेदवार बनाएको थियो भने २०१९ को चुनावमा ४२१ सिटमा उम्मेदवार खडा गरेको थियो । सन् २०१९ मा ४२१ सिटमध्ये ५२ सिट मात्रै जितेको थियो । यस्तो अवस्थामा कांग्रेसको हैसियतमा धेरै प्रश्न उठ्ने निश्चित छ । सबैभन्दा पुरानो राष्ट्रिय पार्टी कांग्रेसले किन यस्तो गर्नुपर्‍यो भन्ने विषयमा राजनीतिक वृत्तमा चर्को बहस भइरहेको छ ।

विज्ञहरू बताउँछन् कि विगत १० वर्षमा कांग्रेस संगठन पूर्ण रूपमा ध्वस्त भएको छ । यो अवस्थाले त्यही दिशातर्फ इंगित गरेको छ । लामो समयदेखि कांग्रेसमाथि नजर राख्दै आएका लेखक तथा राजनीतिक विश्लेषक रशिद किदवईले अहिले कांग्रेस आफ्नो अस्तित्वको लागि लडिरहेको बताउनुभयो ।

उनले भने, ‘यसपटकको लोकसभा चुनावमा कांग्रेसले भारतीय जनता पार्टी र विशेषगरी प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीलाई आफ्नै बलमा लिन सक्ने अवस्थामा छैन भन्ने बुझ्न थालिसकेको छ । त्यसैले उनी क्षेत्रीय दलमा बढी भर परे । एक हिसाबले यो पनि भन्न सकिन्छ कि उनले यो काम त्यागको भावनामा गरेका हुन् ।

किदवई भन्छन् कि कांग्रेससँग बीजेपी र एनडीएलाई सीमित गर्न क्षेत्रीय दलहरूको सहयोग लिनुको विकल्प थिएन। यसपटक कांग्रेसले आफ्नो जितको लक्ष्य निकै कम राखेको उनको विश्वास छ । आधा सिट पनि जित्न सक्यो भने त्यो संस्थाका लागि ठूलो उपलब्धि हुनेछ ।

तर, क्षेत्रीय दलहरूसँग कांग्रेसको गठबन्धन कति बलियो हुन्छ, त्यो समयले नै तय गर्नेछ । रसिद किदवई भन्छन्, ‘कांग्रेसले गठबन्धन बनाएको छ तर साथमा आउने दलहरूले आ–आफ्ना घोषणापत्र ल्याएका छन् । ती दलहरूले कांग्रेसको घोषणापत्रलाई पूर्णरूपमा आत्मसात गरेका छैनन् । त्यसैले कांग्रेसको भारत गठबन्धनले चुनावी फाईदा कति पाउँछ भन्ने परिणामले मात्र बताउनेछ । कांग्रेसको घोषणापत्र भारत गठबन्धनको संयुक्त घोषणापत्र हुनुपर्छ। यहाँ पनि कांग्रेसले अंक बाँडेको छ ।