इरान र इजरायल बीच युद्ध हुदाँ भारतीय कम्पनीहरूलाई नोक्सान किन ?

 मध्यपूर्वमा तनाव र द्वन्द्व कम हुने संकेत देखिएको छैन । पहिले इजरायल र हमासबीचको युद्ध, त्यसपछि इजरायल–लेबनान र अब इजरायल–इरानबीचको बिग्रिएको अवस्थाले विश्वमा त्रास छाएको छ ।

युद्धको असर दुवै देशमा देखिन थालेको छ । अमेरिकादेखि भारतसम्मको शेयर बजार त्यसको असरदेखिन थालेको छ ।  कच्चा तेलको मूल्य वृद्धि (क्रूड आयल प्राइस हाइक) ले चिन्ता झनै बढाएको छ । इजरायल र इरानबीच बढ्दो युद्धको संकेतका कारण धेरै भारतीय ठूला कम्पनीहरूमा ठूलो नोक्सान हुने देखिएको छ । 

 बिहीबार अन्तिम कारोबारी दिन भारतको शेयर बजारको बम्बई एस्टक एक्स्चेञ्जको सेन्सेक्स १७६९ अंकले र नेशनल स्टक एस्क्चृञ्ज (निफ्टी) ५४६ अंकले ओरालो लागेको थियो भने शुक्रबार बजार खुल्ने वित्तिकी बजार ध्वस्त भएको थियो । यो युद्धको दायरामा करिब १४ भारतीय कम्पनी रहेका छन् । जसलाई सबैभन्दा बढी असर परेको देखिन्छ । यसमा टाटा समूहका कम्पनीहरूदेखि गौतम अडानीसम्मका कम्पनीहरू सामेल छन्। 

इन्डिया टुडेको रिपोर्टका अनुसार इजरायलमा रहेको भारतीय कम्पनीमध्ये १४ भन्दा बढी ठूला नाम शेयर बजारमा सूचीकृत छन् । यसमा अदानी समूहको कम्पनी अदानी पोर्ट, औषधि क्षेत्रको कम्पनी सनफार्मा, आभूषण क्षेत्रको कम्पनी कल्याण ज्वेलर्सदेखि टाटा समूहको टाइटनसम्मको नाम समावेश छ। यसबाहेक इजरायलमा टीसीएस, विप्रोदेखि टेक महिन्द्रासम्मका ठूला कम्पनी छन् ।

इजरायलसँग सम्बन्ध राख्ने सबैभन्दा प्रमुख भारतीय कम्पनीहरू मध्ये एक अडानी पोर्ट हो, । जसको हाइफा बन्दरगाहमा ठूलो हिस्सेदारी छ ।  इजरायलको सबैभन्दा व्यस्त बन्दरगाह मध्ये एक। बढ्दो विवादका बीच बिहीबार अदानी पोर्ट्सको सेयर करिब ३ प्रतिशतले घटेको छ । यसबाहेक इजरायली तारो फार्मास्युटिकलको ठूलो सरोकारवाला सन फार्मास्युटिकल्स पनि प्रभावित हुन सक्छ । औषधि क्षेत्रका अन्य कम्पनीहरूमा डा। रेड्डीज र लुपिन पनि पर्छन् । जसको तेल अवीवस्थित फार्मा कम्पनी तेभा फार्मास्युटिकलसँग सम्बन्ध छ।

इजरायलमा व्यापार गर्ने भारतीय कम्पनीहरूको सूचीमा अर्को ठूलो नाम टाटा समूह हो। जसको व्यवसाय आभूषण क्षेत्र देखि आईटी क्षेत्र सम्म फैलिएको छ। हो, इरान र इजरायलबीचको युद्ध चर्कियो भने टाइटन र टीसीएसको व्यापार प्रभावित हुन सक्छ । इजरायलमा पनि कल्याण ज्वेलर्सको उपस्थिति छ। इजरायलका ठूला कम्पनीहरूलाई आईटी सेवा प्रदान गर्ने विप्रो र टेक महिन्द्राले पनि युद्धको अवस्थालाई नजिकबाट नियालिरहेका छन् । यस बाहेक एनएमडीसीको नाम पनि सूचीमा छ।

इरान र इजरायलबीच द्वन्द्व बढ्ने डरले बैंकिङ र खानी क्षेत्रमा हलचल मच्चिएको छ । देशको सबैभन्दा ठूलो बैंक स्टेट बैंक अफ इन्डिया(एसबीआइ) पनि इजरायलमा रहेको छ। खानी क्षेत्रको ठूला कम्पनी मध्येको एक लार्सन एन्ड टुब्रोको पनि त्यहाँ आफ्नो व्यवसाय फैलिएको छ। एशियन पेन्ट्स र बर्जर पेन्ट्सका उत्पादनको पनि इजरायलमा ठूलो माग रहेको र बढ्दो तनावका कारण अघिल्लो कारोबार दिनमा यी कम्पनीको सेयर ३–४ प्रतिशतले घटेको हो ।