यी रुसी अन्तरिक्षयात्री अन्तरिक्षमा १ हजार १११ दिन बिताएर पृथ्वीमा फर्के, बन्याे रेकर्ड

रूसका अनुभवी अन्तरिक्षयात्री ओलेग कोनोनेन्कोले अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशन (आईएसएस) मा एक वर्ष लामो बसाइपछि पृथ्वीमा फर्केका छन्।

६० वर्षीय यी अन्तरिक्ष यात्रीले अबसम्म १ हजार १११ दिन कक्षमा बिताएका छन्, जुन इतिहासमा कुनै पनि अन्य अन्तरिक्ष यात्रीभन्दा धेरै हो, र यो रेकर्ड लामो समयसम्म कायम रहने सम्भावना छ।

यसै वर्षको जुनमा आफ्नो ६० औं जन्मदिन मनाएका कोनोनेन्कोले  रूसको सोयुज एमएस-२५ अन्तरिक्षयानमा सहयात्री अन्तरिक्षयात्री निकोलाई चुब र नासाकी अन्तरिक्षयात्री ट्रेसी काल्डवेल डाइसनसँगै सोमबार (सेप्टेम्बर २३) पृथ्वीमा फर्किएका थिए।

स्पेस डटकमका अनुसार उनीहरूले आईएसएसबाट अलग भएपछि करिब ३.५ घण्टामा कजाकस्तानको स्टेपी क्षेत्रमा अवतरण गरेका थिए।

यी दुई रूसी अन्तरिक्ष यात्रीहरूले अन्तरिक्षमा निरन्तर ३७४ दिन बिताएर रेकर्ड तोडेका थिए, जसले गत वर्ष नासाका अन्तरिक्ष यात्री फ्र्यांक रुबियोको ३७१ दिनको आईएसएस बसाइलाई थोरै मात्रले पार गरे।

रुबियोले आफ्नो फर्कने यानमा क्षति भएपछि अनपेक्षित रूपमा लामो समय बिताएका थिए। ट्रेसी काल्डवेल डाइसन भने १८४ दिन अन्तरिक्षमा बिताएर फर्किइन्।

कोनोनेन्कोले पहिलोपटक फेब्रुअरीमा अन्तरिक्षमा सबैभन्दा धेरै कूल दिन बिताएको रेकर्ड तोडेका थिए, जब उनले २०१५ मा स्थापित आफ्ना देशबासी गेन्नाडी पडल्काको ८७८-दिनको रेकर्ड पार गरे।

कोनोनेन्कोले २००८ देखि आईएसएसमा पाँचवटा फरक मिशनमा उडान भरेका छन्, जसका कारण उनले यो प्रभावशाली कुल दिनसंख्या जम्मा गरेका हुन्।

“मेरो सबै साथीहरूलाई धन्यवाद, तपाईंहरूको मित्रताका लागि। यहाँ अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनमा हामी सबैले ठूलो परिवारको रूपमा सँगै काम गरेर बिताएको समय अद्भुत र सुखद थियो,” ओलेग कोनोनेन्कोले आईएसएस छाड्दा भने। “अहिले म आफ्नो दोस्रो घर छोड्दै छु।”

कोनोनेन्कोले आफ्नो कूल अन्तरिक्ष यात्राको क्रममा लगभग १७ हजार ८ सय पटक पृथ्वीको वरिपरि यात्रा पूरा गरेका छन् र सातवटा स्पेसवाकमा ४४ घण्टाभन्दा बढी समय अन्तरिक्षको शून्यतामा बिताएका छन्।

यी संख्या परिप्रेक्ष्यमा राख्न, सन् १९६१ मा कोनोनेन्कोका देशबासी युरी गागरिनद्वारा पहिलो मानव अन्तरिक्ष उडान पछि ६०० भन्दा बढी व्यक्तिहरूले अन्तरिक्षमा बिताएको कुल समयको लगभग १।५ प्रतिशत  समय कोनोनेन्को एक्लैले पूरा गरेका छन्।

कोनोनेन्कोले आफ्नो सफल करियरमा तोड्न नसकेको एउटा रेकर्ड भनेको सबैभन्दा लामो निरन्तर अन्तरिक्षमा बस्ने रेकर्ड हो, जुन भलेरी पोल्याकोभले राखेका छन्।

उनले १९९४ देखि १९९५ सम्म रूसको पुरानो मिर स्पेस स्टेशनमा ४३७ दिन बिताएका थिए। कोनोनेन्कोको हालको भ्रमणको क्रममा, १४ फरक अन्तरिक्ष यान आईएसएसमा आएका थिए, जसमा बोइङको बदनाम स्टारलाइनर रकेट पनि समावेश थियो।

यो रकेटले हालै हीलियम लिक भएपछि अन्तरिक्ष यात्रीहरू बिना नै पृथ्वीमा फर्किएको थियो। नासाका अन्तरिक्ष यात्री बुच विल्मोर र सुनिता विलियम्स यस घटनाका कारण अन्तरिक्षमा अड्किएका छन्।  हालै सुनिता विलियम्सले कोनोनेन्कोबाट आईएसएसको कमाण्ड सम्हालेकी छिन्।

कोनोनेन्कोले अब थप अन्तरिक्ष यात्रा गर्ने वा नगर्ने स्पष्ट छैन। उनले आफ्नो सेवानिवृत्तिको घोषणा गरेका छैनन्, तर पहिल्यै अन्तरिक्ष यात्रा “अझ जटिल हुँदै गएको” र मिशनहरूको तयारी “समयसँग सजिलो भएको छैन” भनेकी थिइन्।

तर यदि उनले छिट्टै सेवानिवृत्ति लिने निर्णय गरे पनि, उनको रेकर्ड लामो समयसम्म कायम रहने सम्भावना छ, किनकि सबैभन्दा धेरै अन्तरिक्षमा बिताएका १० अन्तरिक्ष यात्रीहरू मध्ये अधिकांश या त सक्रिय छैनन् वा दिवंगत भइसकेका छन्।

५६७ गैर-निरन्तर दिन अन्तरिक्षमा बिताएका रूसका अर्का सक्रिय अन्तरिक्ष यात्री सर्गेइ प्रोकोप्येभले कोनोनेन्कोको रेकर्ड तोड्ने सम्भावना कम छ किनकि २०२५ सम्म रूस आईएसएसबाट पूर्ण रूपमा फिर्ता हुने सम्भावना छ।

तर भविष्यमा रूस र चीनको संयुक्त मिसन अन्तर्गत २०३५ सम्ममा चन्द्रमामा बेस निर्माण गर्ने योजनाको भागको रूपमा रूसी अन्तरिक्ष यात्रीहरूले चीनको हालै पूर्ण भएको तियांगोंङ अन्तरिक्ष स्टेशन भ्रमण गर्ने सम्भावना छ।

अमेरिकीले कोनोनेन्कोको रेकर्ड तोड्ने सम्भावना पनि सन् २०३० मा आईएसएसलाई पुन: डिअर्बिट गरेर पृथ्वीमा फिर्ता ल्याइएपछि धेरै कम हुनेछ किनकि नासाले सामान्यतया आफ्ना अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई रूसी अन्तरिक्ष यात्रीहरू जत्तिकै लामो समयसम्म अन्तरिक्षमा बस्न अनुमति दिँदैन।

कोनोनेन्कोका लागि उनको रेकर्ड एउटा राम्रो उपलब्धि हो, तर उनको लामो करियरको मुख्य प्रेरणा भने होइन। “म रेकर्ड बनाउन होइन, आफ्नो मनपर्ने काम गर्न अन्तरिक्षमा जान्छु,” उनले फेब्रुअरीमा आफ्नो कूल अन्तरिक्ष यात्रा रेकर्ड तोडिसकेपछि भनेका थिए।