रुस विरुद्धको युद्धमा युक्रेनको अबस्था कस्तो छ? अमेरिकी हतियारले कति सहयोग गर्छ ?

युक्रेनमा जारी युद्ध एक महत्वपूर्ण मोडमा पुगेको छ। रुसले उत्तरपूर्वी युक्रेनमा आफ्नो आक्रमणलाई तीव्र पारेको छ ।

रुसी सेनाले युक्रेनको दोस्रो ठूलो सहर खार्किभको बाहिरी इलाकामा ठूलो मात्रामा आक्रमण गरेको छ । यहाँको अवस्था निकै कठिन छ । तिनीहरू लगातार रूसी आगो अन्तर्गत छन्। हतियारको अभावमा परेको युक्रेनी सेनाले कुनै न कुनै रूपमा अग्रसरता लिएको छ ।

अप्रिलमा अमेरिकी संसदले युक्रेनलाई ६० अर्ब डलरको सैन्य सहायता उपलब्ध गराउने विधेयक पारित गरेको थियो । अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिन्केन सहायता प्याकेजको हतियार लिएर युक्रेन पुगेका थिए।

जेलेन्स्कीले ब्लिन्केनलाई भने कि एयर डिफेन्स सबैभन्दा ठूलो समस्या हो र उनीहरूलाई खार्किभका लागि दुई देशभक्त (प्रणाली) चाहिन्छ, किनभने त्यहाँ मानिसहरू आक्रमणमा छन्। युक्रेनले हतियारको आपूर्तिमा लागेको समयका कारण अवस्था नाजुक बन्दै गएको छ ।

त्यसोभए यो हप्ता हामी विश्वमा जान्न कोशिस गर्नेछौं कि यदि युक्रेनले समयमै अमेरिकी हतियार प्राप्त गर्‍यो भने, के उसले रुसलाई जवाफ दिन सक्षम हुनेछ? पछिल्लो केही महिनामा युक्रेनी सेनाले रुसी सेनाको मिसाइल आक्रमण रोक्न धेरै पटक असफल भएको छ ।

देशको पूर्वी क्षेत्रको खार्किभ सहरमा रेल यातायात सहित धेरै पूर्वाधार सुविधाहरू, रूसी मिसाइल आक्रमणबाट ठूलो क्षति भएको छ। पछिल्ला केही महिनामा युक्रेनी सेना कमजोर हुनुमा धेरै कारणहरू छन्। एउटा कारण यो हो कि गत वर्ष रुसमाथिको जवाफी आक्रमणको क्रममा युक्रेनी सेनाले रुसी सेनाको आपूर्ति लाइन तोड्न असफल भयो र रुसले यस क्षेत्रमा थप सेना र हतियार ल्याउन सफल भयो।

साथै, रुसी सेनाले युक्रेनमा आक्रमण गर्न ग्लाइड बमहरू प्रयोग गर्न थालेका छन्, तिनीहरूलाई रोक्नको लागि सबैभन्दा प्रभावकारी उपाय भनेको ती बमहरू खसालेका विमानहरूलाई लक्षित गर्नु हो। युक्रेनमा यो गर्न हतियारको अभाव छ, जसले युक्रेनी शहरहरूमा मिसाइल आक्रमणको जोखिम बढाएको छ।

युक्रेनी सेनाले विशाल रुसी सेनाको क्षमतालाई कम गर्न नसकेसम्म त्यसको प्रतिक्रिया दिन निकै गाह्रो हुने छ भनी सैन्य थिंक ट्याङ्क युरोपियन काउन्सिल अन फरेन रिलेसनका बर्लिनस्थित वरिष्ठ अनुसन्धानकर्ता गुस्ताभ ग्रेसेल विश्वास गर्छन्। यसका लागि युक्रेनी सेनालाई अर्को वर्षसम्म हतियार उपलब्ध गराउने आश्वासन आवश्यक रहेको उनीहरुको भनाइ छ ।

युक्रेनको हतियारको अभावले रुसी सेनालाई धेरै फाइदा पुगेको ग्रेसेलको विश्वास छ। यसले युक्रेनको मनोबलमा असर पार्ने केही साना क्षेत्र कब्जा गर्न सफल भएको छ र युक्रेनको सैन्य हतियार उत्पादनलाई पनि निशाना बनाउन सफल भएको छ ।

गुस्ताभ ग्रेसेलले आफ्ना सैन्य हतियार कारखानाहरूलाई रुसी आक्रमणबाट जोगाउन र हतियारको आपूर्तिलाई निरन्तरता दिन युक्रेनले कारखानाहरूलाई साना कारखानामा परिणत गरी लक्षित गर्न गाह्रो हुने ठाउँमा स्थानान्तरण गरेको बताए।

उनीहरू भन्छन् कि जब रसियाले युक्रेनको हतियार उत्पादन कारखानाहरू ध्वस्त पार्न सकेन, उसले युक्रेनको पावर प्लान्टहरूमा मिसाइल आक्रमण गर्न थाल्यो, किनभने युक्रेनसँग उर्जा उत्पादन प्लान्टहरूको सुरक्षा गर्न आवश्यक हतियारहरू थिएनन्। "दुर्भाग्यवश, मार्च र अप्रिलमा, रूसले धेरै युक्रेनी पावर उत्पादन प्लान्टहरूलाई क्षति पुर्यायो किनभने युक्रेनसँग पर्याप्त वायु रक्षा हतियारहरू बाँकी थिएन," ग्रेसेल भन्छन्।

विद्युत् अभावका कारण युक्रेनको अर्थतन्त्र मात्र नभई हतियार उत्पादन क्षमतामा पनि नराम्रो असर परेको थियो । रुसको रणनीति युक्रेनलाई पश्चिमा देशहरूमा थप निर्भर बनाउने हो। गुस्ताभ ग्रेसेलले भने, "रुसलाई थाहा छ कि यो युद्धको कमजोर कडी युक्रेन होइन तर पश्चिमी देशहरू हुन्। यदि युक्रेनलाई पश्चिमबाट थप आर्थिक र सैन्य सहयोग चाहिन्छ भने, सम्झौता वा आत्मसमर्पणको सम्भावना बढ्नेछ।"

६ महिनाको लामो प्रतिक्षापछि अप्रिल २४ मा युक्रेनको सबैभन्दा ठूलो समर्थक अमेरिकाले ६० अर्ब डलर बराबरको सैन्य र आर्थिक सहायता उपलब्ध गराउने कानुन पारित गर्‍यो। युक्रेनले लामो समयदेखि यो माग गर्दै आएको थियो।