नेपालमा वन डढेलोको कारण र रोकथामका उपायहरु...

नेपाल अपराधिक रूपमा वनसमृद्ध देशहरूमध्ये एउटा हो। त्यसका अन्तर्गत उच्च पहाडी अञ्चलहरूदेखि मध्य पहाडी क्षेत्रहरैसम्म बिटाउने विविध बनस्पतिक समृद्धि रहेका छन्। यसको साथै, वन आगो नेपालमा एक महत्त्वपूर्ण समस्या बनिरहेको छ। वन आगोको कारणहरूमध्ये केहि मुख्य कारणहरू निम्नलिखित हुन्:

कारणहरू:

1. अंधाधुंध हेरचाह: अक्सर मानवहरूले धर्तीमा आगो ल्याउने क्रियाहरू अंधाधुंध हेरचाह गर्छन्, जसले अगाडि बढ्दै जाँदा वनमा आगोको समस्याहरू उत्पन्न गर्दछ।

2. अवैध वनस्पर्श: अवैध वनस्पर्शको परिणामस्वरूप वनको क्षति हुने सम्भावना बढ्छ। वनस्पर्श गर्दा भूमिगत बाली हराउने क्रियाहरू आवश्यक छैनन्, जो अगाडि बढ्न सक्दछ र वन आगोको जोखिम बढाउँछ।

3. अस्थायी वन प्रबन्धन: वन प्रबन्धनको अभाव र अस्थायीता पनि वन आगोको कारण हुन सक्छ। अस्थायी नीति र कार्यक्रमहरू नभएको कारणले वनको संरक्षण र संवेदनशील प्रबन्धन हुन गाह्रो हुन्छ।

रोकथामका उपायहरू:

1. जागरूकता बढाउनु: सामाजिक सचेतना तथा शिक्षा वारेमा बल दिएको भूमिका अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ। लोकसभा, स्कुल, तथा समुदायमा जागरूकता कार्यक्रमहरू आयोजना गर्नुपर्छ।

2. संरक्षण र संवेदनशील प्रबन्धन: वन संरक्षण तथा संवेदनशील प्रबन्धन विकास गर्नै प्राथमिकता हो। नियमित वन अभियान, वन सुरक्षा कार्यक्रम, तथा सदुपयोगी वन प्रबन्धनलाई प्रोत्साहन दिनुपर्छ।

3. समुदाय सहभागिता: समुदाय सहभागिता विकास गर्न सहयोगी छ। स्थानीय जनता र संगठनहरूले वन संरक्षणमा सहभागिता गर्नुपर्छ र स्थानीय समुदायको भागीदारीमा आधारित नीतिहरू बनाउनुपर्छ।

वन आगो नेपालको प्राकृतिक सम्पदालाई खतरा मानिन्छ र वातावरणीय परिणामहरू भयाउँदैछ। यसका विपरीत, वन संरक्षण र संवेदनशील प्रबन्धनको माध्यमबाट वन आगोको खतरा कमी गर्न सकिन्छ र नेपालको प्राकृतिक सम्पदा र वनसम्बन्धी सामाजिक, आर्थिक, र पर्यटन उत्पादनलाई सुरक्षित र दिगो अवस्थामा राख्न सहयोग पुर्याइन्छ।